Als je aan mijn kinderen vraagt wat zij een hele dag doen dan zl het antwoord steevast “spelen” zijn. En dat klopt ook. Ze spelen heel veel. Maar ik zou antwoorden dat ze ook leven en leren. Want uiteraard doen ze dat ook. Bij hen is er echter geen onderscheid: er is niet zoiets als een tijd om te spelen en een tijd om te leren zoals dat bij schoolkinderen wel is. Bij ons is het één grote mix en is het eigenlijk gewoon “het leven”. Want eigenlijk leren kinderen van nature door te spelen en te leven.
Hoe dat er dan uitziet? Ik denk dat mensen zich daar vaak geen beeld bij kunnen voorstellen. Leren is voor de meesten onlosmakelijk gekoppeld met het beeld van school waar een leerkracht iets uitlegt en je daarna oefeningen maakt in een boek. Daarom geef ik je graag enkele voorbeelden en dat per domein.
Nederlands
Ik heb kinderen die graag lezen of voorgelezen worden. En met een dochter die zelf vlot kan lezen, vallen die twee dingen soms samen want zij leest soms voor voor haar zus. Maar ze lezen (of kijken) ook vaak gewoon zelf boeken en we gaan wekelijks naar de bib.
De meisjes schrijven uit zichzelf tekstjes of briefjes: bij een tekening, in een zelfgemaakt boekje, op een uitnodiging of menukaart in hun spel…
Bijna dagelijks worden er hier luisterboeken of podcasts geluisterd. Meestal verhalen, soms ook informatieve uitzendingen.
We hebben heel wat materialen die zich lenen tot rollenspelen: verkleedkleren, poppen, dokterskoffertjes, winkelspulletjes … Ook die worden zo goed als dagelijks gebruikt om bv. ervaringen of situaties die ze meemaakten na te spelen.
De laatste tijd worden er vaak scènes uit boeken nagespeeld met open ended materiaal als poppetjes, diertjes, magnetische blokken, speeldoekjes…
Lichamelijke opvoeding
Je vindt ons elke week wel minstens één keer in een speeltuin of bos waar de meisjes kunnen klimmen, klauteren, draaien aan de rekstok, balanceren op een boomstronk …
Yoga is ook zoiets dat hier regelmatig op het programma staat: zowel lessen als thuis met yogakaarten bv.
Er wordt veel gebruik gemaakt van dingen op wieltjes: fietsen, skeelers en rolschaatsen, steps, skateboard…
Regelmatig spelen ze spelletjes met de bal waarbij ze naar elkaar gooien, rollen, mikken …
Tel daar nog de sportieve hobby’s bij en je komt aan een gevuld programma voor L.O.
Wereldoriëntatie
Meerdere keren per week trekken we naar het bos waar altijd heel veel te leren en observeren is. Wat we niet weten, zoeken we daarna thuis op in boeken of op internet. Een voorbeeld daarvan zijn de padden en kikkers die we onlangs massaal zagen in een vijver. Ze maken daar dan zelf foto’s van die ze later inkleven in hun natuurdagboek. Soms worden daar dan korte tekstjes bijgeschreven.
We hebben Connetix, van die magnetische blokken, die dagelijks gebruikt worden. Voor mij valt dit onder techniek omdat ze vaak moeten nadenken over hun bouwwerk en hoe ze ervoor kunnen zorgen dat wat ze in hun hoofd hebben ook werkelijkheid kan worden.
Wat nog onder techniek valt is knutselen met kosteloos materiaal. We hebben een doos vol met wc-rolletjes, lintjes, luciferdoosjes, kurkenstoppen, yoghurtpotjes… Daar worden vaak dingen mee in elkaar geknutseld.
Van de bib brengen we altijd informatieve boeken mee over allerhande thema’s. Die worden tijdens de week dan voorgelezen.
Muzische vorming
Met boeken en muziekprogramma’s speciaal voor kinderen leren ze hier gitaar en keyboard spelen.
Er is altijd materiaal beschikbaar om te tekenen en te schilderen. We proberen soms samen een nieuwe techniek uit.
Ook muziek kunnen ze zelf afspelen om bv. te dansen.
Wiskunde
Elke week worden er meerdere spelletjes gespeeld. Soms is daar logica en inzicht voor nodig, soms moeten er punten geteld worden en dus is er vaak iets van wiskunde bij.
Ook bakken is onderdeel van het vaste programma. Wegen en meten valt daar onder, maar soms moeten we de ingrediënten ook vermenigvuldigen of delen als we meer of minder willen maken.
Als je Lego bouwt, volg je een stappenplan (techniek en dus WO) en heb je ruimtelijk inzicht nodig (wiskunde).
De klok lezen is zo’n vaardigheid die wij hier dagelijks oefenen, gewoon door effectief op de klok te kijken.
Ook iets opmeten gebeurt hier regelmatig. Willen ze graag konijnen dan bekijken we of dat mogelijk is en berekenen we samen hoe groot dat moet zijn. Willen ze graag een meubelstuk op een andere plaats dan bekijken we of dat kan door te meten.
Wil dat zeggen dat er hier nooit werkboeken of werkblaadjes gebruikt worden? Nee hoor. Die zijn er wel degelijk, maar worden meestal pas ingezet als extra oefening als iets in het echte leven aan bod is gekomen. Voorbeeld? Om grotere getallen op te tellen (en optellen en aftrekken tot 20 te oefenen) leerde ik mijn dochter de cijfertechniek aan. Om die verder onder de knie te krijgen liggen er nu strookjes in de kast met daarop drie cijferoefeningen. Een paar keer week maakt ze zo één strookje. Het werkblad komt dus pas na het concrete voorbeeld waar het handig voor kan zijn. Naar mijn gevoel leren kinderen zo gemakkelijker omdat het duidelijk is waarom het nuttig is en de link met het echte leven er zo ook is.
Mijn kinderen hebben dus helemaal gelijk als ze zeggen dat ze de hele dag spelen, maar weten niet bewust dat ze daardoor ook heel veel leren.